Jüpiter ve Satürn’de elmas yaÄŸmuru olabilir !
Jüpiter ve Satürn’de Amerikalı bilim insanları Jüpiter ve Satürn gezegenlerinde ‘elmas yaÄŸmurları’ olabileceÄŸini ortaya koydu.
Satürn ve Jüpiter gezegenlerinin atmosferi ile ilgili yeni veriler bol miktarda karbona işaret ediyor.
Gaz ve şimşek fırtınaları bu gezegenlerdeki metan gazını karbona dönüştürüyor ve bu madde gezegen yüzeyine düşerken katılaşarak önce grafit (saf yumuşak karbon) parçalarına daha sonra da elmasa dönüşüyor.
AraÅŸtırmacılar, yeni verileri paylaÅŸtıkları konferansta, gezegenin sıcak bölgelerinde elmastan “yumruların” eriyerek sıvıya dönüştüğünü söyledi.
Wisconsin-Madison Ãœniversitesi ve Nasa’nın Jet Ä°tici Laboratuvarı’nda görevli araÅŸtırmacı Dr Kevin Baines, en büyük elmas parçasının bir santimetre çapında ve “Elizabeth Taylor’un gururla takacağı büyüklükte” olabileceÄŸini ifade etti.
Baines, Satürn’e yılda bin ton elmas yaÄŸdığını belirterek “Ä°nsanlar bu konuda nasıl fikir yürüttüğümüzü soruyor. Çünkü bu gezegene gidip yerinde gözlem yapmak mümkün deÄŸil. Ama bu kimya meselesi ve bu konuda oldukça eminiz.” diyor.
Fırtına geçitleri
Henüz yayımlanmayan yeni bulgular Denver’deki Amerikan Astronomi DerneÄŸi’nin Gezegen Bilimleri bölüm toplantısında açıklandı.
Bugüne dek Uranüs ve Neptün’de deÄŸerli taÅŸların olabileceÄŸi fakat Jüpiter ve Satürn’de atmosferin buna uygun olmadığı düşünülüyordu.
Baines, California Uzman Mühendislik’ten Mona Delitsky ile birlikte, gezegenlerin içindeki ısı ve basınca iliÅŸkin tahminlerin yanı sıra karbonun farklı koÅŸullardaki davranışını inceledi.
Bunun sonucunda, özellikle Satürn’ün geniÅŸ bir bölümünde gökten elmas kristalleri yaÄŸdığı sonucuna vardı.
Baines bu süreci şöyle açıkladı:
“Her ÅŸey atmosferin üst tabakasında ÅŸimÅŸek çakması sonucu metanın dönüşüme uÄŸradığı fırtına geçitlerinde baÅŸlıyor. Ä°s, düşerken üzerindeki basınç artıyor ve yaklaşık bin mil sonra grafite, yani kurÅŸun kalemlerde görülen türden karbona dönüşüyor. 6 bin km derinlikte, düşen grafit parçaları sertleÅŸerek elmaslaşıyor. 30 bin km daha düşünce, bu aşırı derinlikte basınç ve ısı öylesine büyüktür ki elmaslar artık katı halde kalamaz. Bu derinlikte karbona ne olduÄŸuna dair belirsizlik söz konusu.”
Ä°htimallerden biri, bu katı elmasların yüksek ısı karşısında eriyerek sıvı karbon “denizi” oluÅŸturması.
Baines, “Daha soÄŸuk bir merkeze sahip olan Uranüs ve Neptün’de elmaslar sonsuza kadar kalabilir ama Jüpiter ve Satürn’de deÄŸil.” diyor.
Bu bulgular henüz diğer gezegen uzmanları tarafından değerlendirilmedi fakat uzmanlar, elmas yağmuru olasılığının dışlanamayacağını söyledi.
Uranüs ve Satürn’de elmas olduÄŸu tahminini ilk yapan uzmanlardan olan Prof. Raymond Jeanloz, “Bu gezegenlerin büyüklüğünü dikkate aldığınızda mevcut olabilecek karbon (dolayısıyla elmas) miktarı azımsanmayacak kadar çok olabilir” dedi.
Bununla birlikte Calfornia Ãœniversitesi’nden Dr. Nadine Nettelmann karbonun Satürn’ünki gibi hidrojen ve helyum açısından zengin bir atmosferde elmasa dönüşüp dönüşemeyeceÄŸini görmek için ileri araÅŸtırmalara gerek duyulduÄŸunu vurguluyor.