Zararlı maddeler modern bir benzin motorunun toplam emisyonlarının sadece çok küçük bir kısmını oluşturur – sadece %1,1. Egzoz gazının büyük kısmı azot, su ve karbondioksitten oluşur

Egzoz gazları, bin yanma iÅŸleminde ortaya çıkan ve artık kullanılamayacak olan gaz halindeki atık maddelerdir. İçten yanmalı motorların durumunda atık gazlar için “egzoz gazı” kavramı yerleÅŸiklik kazanmıştır.

Motor egzoz gazı su buharı, karbondioksit ve azot dioksit gibi zararsız maddelerin yanında, insan ve/veya çevre için tehlikeli olan karbonmonoksit (CO), hidrokarbonlar (HC) ve azot oksit (NOx) de içerir.

Bu zararlı maddeler modern bir motorun toplam emisyonlarının sadece çok küçük bir kısmını oluÅŸturur. Bu kısım benzin motorunda %1,1 ve dizel motorunda %0,2’dir. Egzoz gazının büyük kısmı azot, su ve karbondioksitten oluÅŸur.

Yine de, görece küçük miktardaki bu zararlı maddelerin etkisiz hale getirilmesi önemlidir. Bu zararlı maddeleri önemli ölçüde azaltmak amacıylaüç yollu katalizatör kullanılmaya başlandı.

Karbonmonoksit (CO)

Karbonmonoksit renksiz, kokusuz ve tadı olmayan bir gazdır. Karbon ve oksijenin bu bileşimi karbon içeren maddeler tamamen yanmadığı zaman oluşur ve solunduğunda şiddetli bir zehirdir. Solunup kan damarlarına ulaştığında, alyuvarlara oksijen bağlanmasına önler. Solunan hava içerisinde yüzde 1,28 karbonmonoksit yoğunluğundan itibaren 1-2 dakika içerisinde boğularak ölüm gerçekleşir.

Dizel motorda da zararlı maddeler toplam emisyonların sadece çok küçük bir kısmını oluşturur – sadece %0,2. Egzoz gazının büyük kısmı bu motorlarda azot, su oksijen ve karbondioksitten oluşur

Karbon monoksit havadan daha ağır olduğundan özellikle yere yakın seviyede yoğunlaşır. Ayrıca kapalı otoparklarda da yüksek konsantrasyonlar görülebilir. Bu yerlerde çoğunlukla, havadaki CO oranını ölçen özel sensörler vardır.

Havada düşük konsantrasyonlar halinde – 70 ila 100 ppm (ppm = parts per million = milyonda bir oran) – bulunduÄŸunda, soÄŸuk algınlığını andıran belirtiler görülebilir. 150 ila 300 ppm bulantıya, baÅŸ dönmesine ve kusmaya yol açar. 400 ppm’den itibaren baygınlıktan beyinde hasar oluÅŸumuna ve ölüme varan sonuçlar meydana gelir. SaÄŸlıklı yetiÅŸkinler uzun bir süre boyunca 50 ppm’ye kadar yoÄŸunluÄŸa dayanabilir, çocuklarda ve hastalarda ise bu miktarda bile problemler ortaya çıkabilir.

Hidrokarbonlar (HC)

Hidrokarbonlar, sadece karbon (C) ve hidrojenden oluÅŸan kimyasal bileÅŸimlerdir. Bunlar petrol, doÄŸalgaz ve kömür içerisinde büyük miktarlarda bulunur ve bunların içinde asıl “enerji taşıyıcısını” oluÅŸtururlar. Bazı hidrokarbon bileÅŸimleri kanserojendir.

GüneÅŸ ışığının etkisi altında hidrokarbon ve azot oksitleri reaksiyona girerek ozon oluÅŸturur. Ozon atmosferin alt tabakalarında mukozaları tahriÅŸ eden, baÅŸ dönmesine ve bulantıya neden olan tehlikeli bir zararlı maddedir. Dahası, ozon 1995 yılından beri “kansere neden olduÄŸu yolunda haklı şüphelerin bulunduÄŸu maddeler” arasında sayılıyor. Ayrıca havada yüksek ozon konsantrasyonları bitki örtüsünde büyük hasarlara neden olabiliyor.

Azot oksitleri (NOx)

Azot oksitleri (ya da nitrik oksitler) azotun (N) gaz halindeki oksitleridir. Farklı atom sayılarına sahip birden fazla mümkün bileşim bulunduğundan, bunlar için NOx kısaltması kullanılır: N2O, NO, N2O3, NO2, vs.